Tmaśareʔ/Texts

From AkanaWiki
Jump to: navigation, search

The horse and the sheep

Main article: The horse and the sheep


Hąse mǫńoʔma.

Weyoʔ moʔ hąsiʔ twimeńo ćeltamąkta. Aśęʔ takwaro meńoʔ tola hesaʔcoyakće, kweleʔ śirotoʔ taya kwisaʔcoyakye, leʔ nahtorota ośśayakta. Cakwoʔ kayoʔ naʔ, męcaro meńo kwekwoyata.

Hąsiʔ takwata meńo śeśi sacemąkse: "Yeyeńaʔoʔ cą kwiśehą mǫńo ktahtatmęʔ oyaspǫknakiʔ."

Meńeʔ hąse śeśi hanimąkse: "Śeśi ćmeʔyeyaćkaseʔmę ćiyeʔǫce. Kwita wekco yeleʔta rahąse ehapaʔtayećimęʔ ewecomęʔma, śeśiʔ na oyaspǫknakiʔ. Toʔ wekto wihańa kmektahtasewimę, yeyeńaʔ menaloʔwahma. Otweʔnǫʔ sąʔ śeʔ menahoʔi. Rayeśoʔ sąʔ roʔ caca ta yeyeńaʔ cwehpotwihćehoʔi!"

Yaśe eyeyasemǫʔ kwoco, hąse takace kyelehcamątasemo.

Interlinear gloss

Hąse
hąse-Ø
horse-ABS
mǫńoʔma.
me~meńo-Ø=ʔma
PL~sheep-ABS=and
The horse and the sheep.


Weyoʔ
weye-oʔ
hill-GEN
moʔ
moʔ
at
hąsiʔ
hąse-eʔ
horse-ERG
twimeńo
twi=meńo-Ø
some=sheep-ABS
ćeltamąkta.
ćelta-mą-kta
see-REP-3>3.II
A horse on a hill saw some sheep.
Aśęʔ
aśę-eʔ
woman-ERG
takwaro
takwa-ro
one-ORD
meńoʔ
meńo-oʔ
sheep-GEN
tola
tola-Ø
wool-ABS
hesaʔcoyakće,
hesa-ʔco-ya-kće
cut-away-VIS-3>3.V
A woman was cutting away the wool of the first sheep,
kweleʔ
kwela-eʔ
child-ERG
śirotoʔ
śi-ro-ta-oʔ
two-ORD-CL.II-GEN
taya
taya-Ø
milk-ABS
kwisaʔcoyakye,
kwisa-ʔco-ya-kye
squeeze-away-VIS-3>3.VI
a child was milking a second one,
leʔ
la-eʔ
man-ERG
nahtorota
nahto-ro-ta-Ø
three-ORD-CL.II-ABS
ośśayakta.
ośśa-ya-kta
kill-VIS-3>3.II
a man was slaughtering a third one.
Cakwoʔ
cakwe-oʔ
PROX.I.PL-GEN
kayoʔ
kaya-oʔ
fire-GEN
naʔ,
naʔ
above
męcaro
męca-ro
four-ORD
meńo
meńo-Ø
sheep-ABS
kwekwoyata.
kwekwo-ya-ta
cook-VIS-3.II
On their fire, a fourth sheep was being cooked.
Hąsiʔ
hąse-eʔ
horse-ERG
takwata
takwa-ta-Ø
one-CL.II-ABS
meńo
meńo-Ø
sheep-ABS
śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
sacemąkse:
sace-mą-kse
say-REP-3>3.VII
The horse said this to one sheep:
"Yeyeńaʔoʔ
ye~yeńaʔ-oʔ
PL~human-GEN
EMPH
kwiśehą
kwiśe-hą
OBV.VII.SG-ADV
mǫńo
me~meńo-Ø
PL~sheep-ABS
ktahtatmęʔ
k-tahta-ta-mę-eʔ
3PL.POSS-use-3.II-VN-ERG
oyaspǫknakiʔ."
oya-s-pǫ-kna-kiʔ
pain-CAUS-SENS-3>1SG-PROG
"It hurts me that humans use sheep like this."
Meńeʔ
meńo-eʔ
sheep-ERG
hąse
hąse-Ø
horse-ABS
śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
hanimąkse:
hani-mą-kse
respond-REP-3>3.VII
The sheep responded this to the horse:
"Śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
ćmeʔyeyaćkaseʔmę
ć-mek-yeya-ćka-se-ʔi-mę-Ø
2SG.POSS-INSTR-hear-DUR-3.VII-IRR-VN-ABS
ćiyeʔǫce."
ćiye-ʔo-ɴce
want-DIR-1SG>3.VII
"I want that you listen to me."
"Kwita
kwita-Ø
OBV.II.SG-ABS
wekco
wek-co
quick-ADV
yeleʔta
yele-ʔo-ta
run-DIR-3.II
rahąse
ra=hąse-Ø
that=horse-ABS
ehapaʔtayećimęʔ
e-hapaʔta-<yeći>-mę-eʔ
3SG.POSS-shoot-<arrow>-VN-ERG
ewecomęʔma,
e-weco-mę-eʔ-ʔma
3SG.POSS-eat-VN-ERG=and
śeśiʔ
śeśi-eʔ
this.VII.SG-ERG
na
na-Ø
1SG-ABS
oyaspǫknakiʔ."
oya-s-pǫ-kna-kiʔ
pain-CAUS-SENS-3>1SG-PROG
"The horse that runs swiftly being shot and eaten, this is what hurts me."
"Toʔ
ta-oʔ
2SG-GEN
wekto
wek-to-Ø
quick-_ness-ABS
wihańa
wi=hańa-Ø
Q=spirit-ABS
kmektahtasewimę,
k-mek-tahta-se-wi-mę-Ø
3PL.POSS-INSTR-use-3.VII-Q-VN-ABS
yeyeńaʔ
ye~yeńaʔ-Ø
PL~human-ABS
menaloʔwahma."
mena-loʔ-wa-hma
know-EVID-3.I-NEG
"How they can use your swiftness, humans do not yet know."
"Otweʔnǫʔ
otweʔną-oʔ
next_year-GEN
sąʔ
sąʔ
in
śeʔ
śeʔ
however
menahoʔi."
mena-ho-ʔi
know-3.I-IRR
"But next year they will know."
"Rayeśoʔ
ra=yeśe-oʔ
that=day-GEN
sąʔ
sąʔ
in
roʔ
roʔ
therefore
caca
caca
also
ta
ta-Ø
2SG-ABS
yeyeńaʔ
ye~yeńaʔ-Ø
PL~human-ABS
cwehpotwihćehoʔi!"
c-wehpo-twih-ćeho-ʔi
BEN-slave-become-2SG>3.I-IRR
"On that day, you too will become a slave of the humans!"
Yaśe
yaśe-Ø
PROX.VII.SG-ABS
eyeyasemǫʔ
e-yeya-se-mę-oʔ
3SG.POSS-hear-3.VII-VN-GEN
kwoco,
kwoco
after
hąse
hąse-Ø
horse-ABS
takace
takace-Ø
grassland-ABS
kyelehcamątasemo.
k-yele-hca-mą-ta-se-mo
LAT-run-towards-REP-3.II-3.VII-CPL
After hearing this, the horse fled towards the plain.

Creation myth

Sǫsseńaheʔ wihoma kęhtaʔokse, yaśe śeʔ ećehca mekihmahtayakse, ca tahnaʔyapǫse. Wihoma cenaćehcihcmǫʔ kǫpe, sǫsseńaheʔ wihomoʔ sąʔ haho kwehąhńa polaloʔkwa. Taloʔkse cą cǫke, wihomeʔ tǫ ećehca eniyakse. Ca rokwoʔ kyaratwihmǫʔ olemǫʔma oma, tąctoco kwahiʔcoloʔwa kwehąhńa.

Yaśe kęhtaksemo tmoʔ sąʔ, kwakwe cą sǫsseńaheʔ yęsohcaloʔkwa sǫssą, śokwe lalaʔyaʔwa. Śokwe cą, cpolaʔokwa hakpolaha: kwaco. Halala kwaco mekćęʔnaʔwase kwihoramǫʔ cehtǫʔ kwoco, kąta ca kmamąsoʔ olemǫʔ oma, oleloʔtayeʔi śeʔ kwehąhńa. Cpoktahćkaloʔkse, sǫsseńaho ca ćawiʔwa.

Cohąńeyeńaʔeʔ kwe siʔtatahka yokwoʔ kwaco meʔyoʔpeloʔkse. Śehakpolaha yekoloʔksihma ktahco yekwe, poʔce poʔwaroloʔkse ca ćećehą kekehka kakahpaʔma kwiną sćakęńakta. Śeśoʔ aro ca, kwakwe ayećkaʔwa ońoyońǫnańa ćeʔśoyahmo.

Sǫsseńaho roʔ ahparayaho, yaheʔ ca yeyeńaʔ epiwa węćaloʔksemo. Rayeśoʔ kwoco, yepąʔkwaco wihoma ckihoʔnahcaloʔksihma ńęso. Sǫsseńaheʔ laloʔ kpihkamę taholoʔksemo. Lala kohpco kwaco mekćęćkaloʔwihma kwihoramǫʔ oma. Kąta kehće kwaco lǫćatańaʔkse yeʔyahketańaʔkse yekotańaʔkseʔma, yelco tǫ kwiśe kwahiʔceʔi, laleʔ yeca eńopahrayąpaʔkseyeʔi cą. Caca iktahco lǫćakwacokwehoyeʔi yeʔyahkekwacokwehoyeʔiʔma, waʔąʔkseʔi ćocwo ckǫnalano. Kwaʔśę cą wihoskwelaʔwayeʔi, kwecńǫhąhńaro cą sokwatwiʔwaʔi ca kćećehca mekihmahtaʔkseʔi, caca kmamąsoʔ olemǫʔ oma, oleʔtaʔi eńo cą laloʔ kwehąhńa.

Śeśoʔ elka ońotatańaʔnęceʔi kwaco hayehco yęsohcaʔnęceʔi yekohcaʔnęceʔiʔma yaśe, epoʔwaromę ca yecąʔnęceʔi yaśe cą.

Interlinear gloss

Sǫsseńaheʔ
sǫs=heńaho-eʔ
primary=priest-ERG
wihoma
wihoma-Ø
world-ABS
kęhtaʔokse,
kęhta-ʔo-kse
build-DIR-3>3.VII
yaśe
yaśe-Ø
PROX.VII.SG-ABS
śeʔ
śeʔ
however
ećehca
e-ćehca-Ø
3SG.POSS-life-ABS
mekihmahtayakse,
mek-ihma-hta-ya-kse
INSTR-without-RES-VIS-3>3.VII
ca
ca
and
tahnaʔyapǫse.
tahna-ʔyV-pǫ-se
cold-be-SENS-3.VII
The First Priest created the world, but it was without life, and it was cold.
Wihoma
wihoma-Ø
world-ABS
cenaćehcihcmǫʔ
c-ena-<ćehca>-hca-mę-oʔ
BEN-give-<life>-towards-VN-GEN
kǫpe,
kǫpe
towards
sǫsseńaheʔ
sǫs=heńaho-eʔ
primary=priest-ERG
wihomoʔ
wihoma-oʔ
world-GEN
sąʔ
sąʔ
in
haho
haho-Ø
all.I-ABS
kwehąhńa
kwe-ha~hańa-Ø
3PL.POSS-PL~spirit-ABS
polaloʔkwa.
pola-loʔ-kwa
donate-EVID-3>3.I
In order to give the world life, the First Priest endowed all things in the world with their spirits.
Taloʔkse
ta-loʔ-kse
do-EVID-3>3.VII
EMPH
cǫke,
cǫke
skillfully
wihomeʔ
wihoma-eʔ
world-ERG
because
ećehca
e-ćehca-Ø
3SG.POSS-life-ABS
eniyakse.
eni-ya-kse
be_equipped_with-VIS-3>3.VII
He did so skillfully, because obviously the world had life.
Ca
ca
and
rokwoʔ
rokwe-oʔ
that.I.PL-GEN
kyaratwihmǫʔ
k-yara-twih-mę-oʔ
3PL.POSS-old-become-VN-GEN
olemǫʔma
ole-mę-oʔ=ʔma
die-VN-GEN=and
oma,
oma
with
tąctoco
tąctoco
simultaneously
kwahiʔcoloʔwa
kwahi-ʔco-loʔ-wa
be_gone-away-EVID-3.I
kwehąhńa.
kwe-ha~hańa-Ø
3PL.POSS-PL~spirit-ABS
And when the things grew old and died, their spirits died with them.


Yaśe
yaśe-Ø
PROX.VI.SG-ABS
kęhtaksemo
kęhta-kse-mo
build-3>3.VII-CPL
tmoʔ
tma-oʔ
there-GEN
sąʔ,
sąʔ
in
kwakwe
kwakwe-Ø
OBV.I.PL-ABS
EMPH
sǫsseńaheʔ
sǫs=heńaho-eʔ
primary=priest-ERG
yęsohcaloʔkwa
yęso-hca-loʔ-kwa
love-towards-EVID-3>3.I
sǫssą,
sǫs-hą
primary-ADV
śokwe
śokwe-Ø
this.I.PL-ABS
lalaʔyaʔwa.
la~la-ʔyV-ʔo-wa
PL~man-be-DIR-3.I
In that which he had created, those which were most favoured by the First Priest were men.
Śokwe
śokwe-Ø
this.I.PL-ABS
cą,
EMPH
cpolaʔokwa
c-pola-ʔo-kwa
BEN-donate-DIR-3>3.I
hakpolaha:
hak=polaha-Ø
divine=gift-ABS
kwaco.
kwaco-Ø
strength-ABS
To them, he gave a divine gift: kwaco.
Halala
ha=la~la-Ø
all=PL~man-ABS
kwaco
kwaco-Ø
strength-ABS
mekćęʔnaʔwase
mek-ćę-ʔna-ʔo-wa-se
INSTR-full-FACT-DIR-3.I-3.VII
kwihoramǫʔ
k-wihora-mę-oʔ
3PL.POSS-give_birth-VN-GEN
cehtǫʔ
cehtǫ-oʔ
moment-GEN
kwoco,
kwoco
after
All men would be filled with kwaco from the moment of their birth,
kąta
kąta
now
ca
ca
and
kmamąsoʔ
k-ma~mąso-oʔ
3PL.POSS-PL~bone-GEN
olemǫʔ
ole-mę-oʔ
die-VN-GEN
oma,
oma
with
oleloʔtayeʔi
ole-loʔ-ta-ye-ʔi
die-EVID-3.II-NEG-IRR
śeʔ
śeʔ
however
kwehąhńa.
kwe-ha~hańa-Ø
3PL.POSS-PL~spirit-ABS
and now their spirits would not die when their bodies did.
Cpoktahćkaloʔkse,
cpo=ktah-ćka-loʔk-se
very=suitable-DUR-EVID-3.VII
sǫsseńaho
sǫs=heńaho-Ø
primary=priest-ABS
ca
ca
and
ćawiʔwa.
ćawi-ʔo-wa
smile-DIR-3.I
This was very good, and the First Priest smiled.


Cohąńeyeńaʔeʔ
cohą=ye~yeńaʔ-eʔ
original=PL~human-ERG
kwe
kwe
but
siʔtatahka
siʔ=ta~tahka-Ø
wrong=PL~action-ABS
yokwoʔ
yokwe-oʔ
PROX.I.PL-GEN
kwaco
kwaco-Ø
strength-ABS
meʔyoʔpeloʔkse.
mek-yoʔpe-loʔ-kse
INSTR-begin-EVID-3>3.VII
But the first men began to do bad things with their kwaco.
Śehakpolaha
śe=hak=polaha-Ø
this=divine=gift-ABS
yekoloʔksihma
yeko-loʔ-kse-ihma
honor-EVID-3>3.VII-NEG
ktahco
ktah-co
suitable-ADV
yekwe,
yekwe
but_not
They did not value this divine gift like they should,
poʔce
poʔce
on_the_contrary
poʔwaroloʔkse
poʔwaro-loʔ-kse
abandon-EVID-3>3.VII
ca
ca
and
ćećehą
će~ćehą-Ø
PL~animal-ABS
kekehka
ke~kehka-Ø
PL~rock-ABS
kakahpaʔma
ka~kahpa-Ø=ʔma
PL~tree-ABS=and
kwiną
kwiną
even
sćakęńakta.
c-ćakę-ya-kta
BEN-distribute-VIS-3>3.II
instead they wasted it, and even shared it with animals, rocks and trees.
Śeśoʔ
śeśi-oʔ
this.VII.SG-GEN
aro
aro
from
ca,
ca
and
kwakwe
kwakwe-Ø
OBV.I.PL-ABS
ayećkaʔwa
aye-ćka-ʔo-wa
dangerous-DUR-DIR-3.I
ońoyońǫnańa
ońo=yǫ~yǫnańa-Ø
eternal=PL~demon-ABS
ćeʔśoyahmo.
ćeʔśo-ya-ho-mo
appear-VIS-3.I-CPL
And it is from this that the dangerous immortal demons have come.


Sǫsseńaho
sǫs=heńaho-Ø
primary=priest-ABS
roʔ
roʔ
therefore
ahparayaho,
ahpara-ya-ho
enrage-VIS-3.I
yaheʔ
yaho-eʔ
PROX.I.SG-ERG
ca
ca
and
yeyeńaʔ
ye~yeńaʔ-Ø
PL~human-ABS
epiwa
e-piwa-Ø
3SG.POSS-favor-ABS
węćaloʔksemo.
węća-loʔ-kse-mo
deprive-EVID-3>3.VII-CPL
Therefore, the First Priest got angry, and he withdrew his favour from humans.
Rayeśoʔ
ra=yeśe-oʔ
that=day-GEN
kwoco,
kwoco
after
yepąʔkwaco
ye=pąk=kwaco-Ø
no=new=strength-ABS
wihoma
wihoma-Ø
world-ABS
ckihoʔnahcaloʔksihma
c-kihoʔna-hca-loʔ-kse-ihma
BEN-pour-towards-EVID-3>3.VII-NEG
ńęso.
ńęso
finally
From that day on, he would not pour any new kwaco into the world.
Sǫsseńaheʔ
sǫs=heńaho-eʔ
primary=priest-ERG
laloʔ
la~la-oʔ
PL~man-GEN
kpihkamę
k-pihka-mę-Ø
3PL.POSS-exist-VN-ABS
taholoʔksemo.
taho-loʔ-kse-mo
bend-EVID-3>3.VII-CPL
The First Priest changed the nature of men.
Lala
la~la-Ø
PL~man-ABS
kohpco
kohpco
accordingly
kwaco
kwaco-Ø
strength-ABS
mekćęćkaloʔwihma
mek-ćę-ćka-loʔ-wa-ihma
INSTR-full-DUR-EVID-3.I-NEG
kwihoramǫʔ
k-wihora-mę-oʔ
3PL.POSS-give_birth-VN-GEN
oma.
oma
with
As a result, men are no longer filled with kwaco from birth.
Kąta
kąta
now
kehće
kehće
instead
kwaco
kwaco-Ø
strength-ABS
lǫćatańaʔkse
lǫća-tańa-ʔo-kse
share-OBL-DIR-3>3.VII
yeʔyahketańaʔkse
yeʔ=yahke-tańa-ʔo-kse
safe=keep-OBL-DIR-3>3.VII
yekotańaʔkseʔma,
yeko-tańa-ʔo-kse=ʔma
honor-OBL-DIR-3>3.VII=and
Instead, they now have to share their kwaco, conserve it and treat it with respect,
yelco
yelco
else
because
kwiśe
kwiśe-Ø
OBV.VII.SG-ABS
kwahiʔceʔi,
kwahi-ʔo-se-ʔi
be_lost-DIR-3.VII-IRR
laleʔ
la~la-eʔ
PL~man-ERG
yeca
yeca
and_not
eńopahrayąpaʔkseyeʔi
eńopaho-ra-yąpa-ʔo-kse-ye-ʔi
return-CAUS-ABIL-DIR-3>3.VII-NEG-IRR
cą.
EMPH
because otherwise it will be lost, and men will not be able to make it return.
Caca
caca
also
iktahco
i=ktah-co
not=suitable-ADV
lǫćakwacokwehoyeʔi
lǫća-<kwaco>-kwe-ho-ye-ʔi
share-<strength>-ASS-3.I-NEG-IRR
yeʔyahkekwacokwehoyeʔiʔma,
yeʔ=yahke-<kwaco>-kwe-ho-ye-ʔi-ʔma
safe=keep-<strength>-ASS-3.I-NEG-IRR=and
And if they do not share their kwaco properly and conserve it,
waʔąʔkseʔi
waʔą-ʔo-kse-ʔi
clash_with-DIR-3>3.VII-IRR
ćocwo
ćocwo
soon
ckǫnalano.
ckǫ=la~lano-Ø
severe=PL~outcome-ABS
they will soon encounter dire consequences.
Kwaʔśę
kw-aʔ~aśę-Ø
3PL.POSS-PL~wife-ABS
EMPH
wihoskwelaʔwayeʔi,
wihora-<kwela>-ʔo-wa-ye-ʔi
give_birth-<child>-DIR-3.I-NEG-IRR
Their women will not bear children,
kwecńǫhąhńaro
kwe-cńǫ=ha~hańaro-Ø
3PL.POSS-noble=PL~ancestor-ABS
EMPH
sokwatwiʔwaʔi
sokwa-twi-ʔo-wa-ʔi
be_silent-become-DIR-3.I-IRR
ca
ca
and
kćećehca
k-će~ćehca-Ø
3PL.POSS-PL~life-ABS
mekihmahtaʔkseʔi,
mek-ihma-hta-ʔo-kse-ʔi
INSTR-without-RES-DIR-3>3.VII-IRR
their noble ancestors will become silent and lifeless,
caca
caca
also
kmamąsoʔ
k-ma~mąso-oʔ
3PL.POSS-PL~bone-GEN
olemǫʔ
ole-mę-oʔ
die-VN-GEN
oma,
oma
with
oleʔtaʔi
ole-ʔo-ta-ʔi
die-DIR-3.II-IRR
eńo
eńo
again
EMPH
laloʔ
la~la-oʔ
PL~man-GEN
kwehąhńa.
kwe-ha~hańa-Ø
3PL.POSS-PL~spirit-ABS
and the spirits of men will again die with their bodies.


Śeśoʔ
śeśi-oʔ
this.VII.SG-GEN
elka
elka
due_to
ońotatańaʔnęceʔi
ońota-tańa-ʔo-nęce-ʔi
be_determined-OBL-DIR-1PL>3.VII-IRR
kwaco
kwaco-Ø
strength-ABS
hayehco
hayehco
always
yęsohcaʔnęceʔi
yęso-hca-ʔo-nęce-ʔi
love-towards-DIR-1PL>3.VII-IRR
yekohcaʔnęceʔiʔma
yeko-hca-ʔo-nęce-ʔi=ʔma
honor-towards-DIR-1PL>3.VII-IRR=and
yaśe,
yaśe
PROX.VII.SG-ABS
This is why we must make sure that we revere kwaco and treat it with respect,
epoʔwaromę
e-poʔwaro-mę-Ø
3SG.POSS-abandon-VN-ABS
ca
ca
and
yecąʔnęceʔi
yecą-ʔo-nęce-ʔi
stop-DIR-1PL>3.VII-IRR
yaśe
yaśe
PROX.VII.SG-ABS
cą.
EMPH
and that we stop it from being wasted.

(Based on the creation myth of the Proto-Westerners, written by Dewrad.)

Hunter Rock

Sohcakehka.

Lącweweʔnǫʔ hihmoʔ, śecahma twepahpątmąmase sǫssohca. Hapaʔtayećiyąʔmąma koʔ cǫke, roʔ kwińihtamąma kohpco, cmę ca pǫkmǫ halćaʔęnoʔwa. Haho polpapeńehcamąkwa, "Yećehęʔ noʔ ehona pątaʔcoyąpaʔkńǫńe koʔ!"

Hiya śeʔ yeyapomiloʔta tohmotwihloʔtaʔma. Ǫtahpilcaloʔkwa śeteʔ, yaho ca hiwahka mekońoʔnaloʔkye. Nehi, sayoʔ ina, sohca kehka kwetaraloʔwatmo cą.

Śkehka... yasohcaʔyamąta.

Interlinear gloss


Sohcakehka.
sohca-kehka-Ø
hunter-rock-ABS
Hunter Rock.


Lącweweʔnǫʔ
ląc=we~weʔną-oʔ
many=PL~year-GEN
hihmoʔ,
hihmoʔ
upward
śecahma
śe=cahma-Ø
this=land-ABS
twepahpątmąmase
twe-pahpąta-mą-wa-se
LOC-explore-REP-3.I-3.VII
sǫssohca.
sǫs-sohca-Ø
major-hunter-ABS
Long ago, a great hunter roamed this land.
Hapaʔtayećiyąʔmąma
hapaʔta-<yeći>-yąʔ-mą-wa
shoot-<arrow>-ABIL-REP-3.I
koʔ
koʔ
indeed
cǫke,
cǫke
skillfully
He could shoot arrows very skillfully,
roʔ
roʔ
therefore
kwińihtamąma
kwińi-hta-mą-wa
shine-RES-REP-3.I
kohpco,
kohpco
accordingly
cmę
cmę
CIRC
ca
ca
and
pǫkmǫ
pǫkmǫ
gradually
halćaʔęnoʔwa.
hala-<śaʔę>-loʔ-wa
swell-<mind>-EVID-3.I
so he became famous, and with time he also became proud.
Haho
haho-Ø
every:I-ABS
polpapeńehcamąkwa,
polpa-peńe-hca-mą-kwa
loud-tell-towards-REP-3>3.I
He would tell everyone loudly,
"Yećehęʔ
ye=ćehą-eʔ
no=animal-ERG
noʔ
na-oʔ
1SG-GEN
ehona
ehona-Ø
arrowtip-ABS
pątaʔcoyąpaʔkńǫńe
pątaʔco-yąpa-ʔo-kńǫ-ǫńe
escape-ABIL-DIR-3>3.III-NEG:CPL
koʔ!"
koʔ
indeed
"No animal has ever been able to escape the tip of my arrow!"


Hiya
hiya-Ø
snake-ABS
śeʔ
śeʔ
however
yeyapomiloʔta
yeya-<pomi>-loʔ-ta
hear-<word>-EVID-3.II
tohmotwihloʔtaʔma.
tohmo-twih-loʔ-ta=ʔma
angry-become-EVID-3.II=and
However, a snake heard these words and became angry.
Ǫtahpilcaloʔkwa
ǫtahpa-<ilca>-loʔ-kwa
bite-<hand>-EVID-3>3.I
śeteʔ,
śeta-eʔ
this.II.SG-ERG
yaho
yaho-Ø
PROX.I.SG-ABS
ca
ca
and
hiwahka
hiwahka-Ø
snake_venom-ABS
mekońoʔnaloʔkye.
mek-ońo-ʔna-loʔ-kye
INSTR-rigid-FACT-EVID-3>3.VI
It bit him in the hand and paralyzed him with venom.
Nehi,
nehi
alas
sayoʔ
saye-oʔ
night-GEN
ina,
ina
before
sohca
sohca-Ø
hunter-ABS
kehka
kehka-Ø
rock-ABS
kwetaraloʔwatmo
k-weta-ra-loʔ-wa-ta-mo
LAT-be_changed-CAUS-EVID-3.I-3.II-CPL
cą.
EMPH
Alas, before the night came, the hunter had been turned into stone completely.


Śkehka...
śe=kehka-Ø
this=rock-ABS
yasohcaʔyamąta.
ya=sohca-ʔyV-mą-ta
aforementioned=hunter-be-REP-3.II
This rock... it is said that this is him.

(Based on the initial text of the 1st Tumblr Conlang Relay)

The scorpion and the fox

Twolata cmeskwiʔma.

Twolata yąkoʔ ehipę twemenątahmątase, ca nǫkoćaloʔkse wihańoʔ oma yeloso kpątahcaksewi yaśe. Hą ćocwo ćeltaloʔkta cmeskwi, kwitoʔ kǫpe ca koćamąkse enąsoʔ tahco yąki knenokmętasewi yaśe.

Cmeskwiʔ śeśi saćemąkse: "Homętahmaʔi koʔ. Raśi tǫ cmę cayekmęceʔi, teʔ cą saląćehnaʔi, na ca hą ćohe twolerąceʔi."

Twolateʔ kwita cpeńehcamąkta, "Saląkmętahi, ta naʔma kęhco ćohe twoleranęceʔi."

Cmeskwi nǫkoćamąta somomątaʔma ńęso. Twolateʔ roʔ enąso naʔlahcamąkta, cmeskwi ca yoʔpśokamąta. Yąkoʔ ceʔloʔ moʔ śeʔ canę twolateʔ saląhcaloʔkta. Hiwahkeʔ cmę kwitoʔ kwaco kaćahraloʔksekiʔ, cmeskwiʔ ekmeno twolata knokihcamąkta ca mahkmehpamąkta, "Wile cą rasiʔtahka taʔksemo? Ta caca kohpco ćohe twoleraʔćesseʔi!"

"Nehi, yecąńąpaʔǫcǫńe," hanimąkse twolateʔ. "Napihkamęʔńeʔce."

Interlinear gloss

Twolata
twolata-Ø
scorpion-ABS
cmeskwiʔma.
cmeskwi-Ø=ʔma
desert_fox-ABS=and
The scorpion and the fox.


Twolata
twolata-Ø
scorpion-ABS
yąkoʔ
yąki-oʔ
river-GEN
ehipę
e-hipę-Ø
3SG.POSS-shoulder-ABS
twemenątahmątase,
twe-menąta-mą-ta-se
LOC-roam_around-REP-3.II-3.VI,
A scorpion was walking along the bank of a river,
ca
ca
and
nǫkoćaloʔkse
nǫkoća-loʔ-kse
ponder-EVID-3>3.VII
wihańoʔ
wi=hańa-oʔ
Q=spirit-GEN
oma
oma
with
yeloso
yel=oso-Ø
other=edge-ABS
kpątahcaksewi
k-pąta-hca-kse-wi
LAT-reach-towards-3>3.VII-Q
yaśe.
yaśe-Ø
PROX.VII.SG-ABS
and he was wondering how he should get to the other side.
next
ćocwo
ćocwo
soon
ćeltaloʔkta
ćelta-loʔ-kta
see-EVID-3>3.II
cmeskwi,
cmeskwi-Ø
desert_fox-ABS
Soon he saw a fox,
kwitoʔ
kwita-oʔ
OBV.II.SG-GEN
kǫpe
kǫpe
towards
ca
ca
and
koćamąkse
koća-mą-kse
ask-REP-3>3.VII
enąsoʔ
e-nąso-oʔ
3SG.POSS-back-GEN
tahco
tahco
using
yąki
yąki-Ø
river-ABS
knenokmętasewi
k-nene-okmę-ta-se-wi
LAT-across-carry-3.II-3.VII-Q
yaśe.
yaśe-Ø
PROX.VII.SG-ABS
and he asked him to carry him on his back across the river.


Cmeskwiʔ
cmeskwi-eʔ
desert_fox-ERG
śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
saćemąkse:
saće-mą-kse
say-REP-3>3.VII
The fox said,
"Homętahmaʔi
homę-ɴtah-hma-ʔi
help-1SG>2SG-NEG-IRR
koʔ."
koʔ
really
"I will not help you."
"Raśi
raśi-Ø
that.VII.SG-ABS
because
cmę
cmę
CIRC
cayekmęceʔi,
caye-kwe-ɴce-ʔi
attempt-ASS-1SG>3.VII-IRR
teʔ
ta-eʔ
2SG-ERG
EMPH
saląćehnaʔi,
salą-ćehna-ʔi
stab-2SG>1SG-IRR
na
na-Ø
1SG-ABS
ca
ca
and
next
ćohe
ćohe-Ø
water-ABS
twolerąceʔi."
twe-ole-ra-ɴce-ʔi
LOC-die-CAUS-1SG>3.VII-IRR
"Because if I try that, you will sting me, and I will die in the water."


Twolateʔ
twolata-eʔ
scorpion-ERG
kwita
kwita-Ø
OBV.II.SG-ABS
cpeńehcamąkta,
c-peńe-hca-mą-kta
BEN-tell-towards-REP-3>3.II
The scorpion assured him,
"Saląkmętahi,
salą-kwe-ɴtah-ʔi
stab-ASS-1SG>2SG-IRR
ta
ta-Ø
2SG-ABS
naʔma
na-Ø=ʔma
1SG-ABS=and
kęhco
kęhco
together
ćohe
ćohe-Ø
water-ABS
twoleranęceʔi."
twe-ole-ra-nęce-ʔi
LOC-die-CAUS-1PL>3.VII-IRR
"If I sting you, you and me will both die in the water."


Cmeskwi
cmeskwi-Ø
desert_fox-ABS
nǫkoćamąta
nǫkoća-mą-ta
ponder-REP-3.II
somomątaʔma
somo-mą-ta=ʔma
agree-REP-3.II=and
ńęso.
ńęso
finally
The fox thought about it and finally agreed.
Twolateʔ
twolata-eʔ
scorpion-ERG
roʔ
roʔ
therefore
enąso
e-nąso-Ø
3SG.POSS-back-ABS
naʔlahcamąkta,
naʔla-hca-mą-kta
climb-towards-REP-3>3.II
cmeskwi
cmeskwi-Ø
desert_fox-ABS
ca
ca
and
yoʔpśokamąta.
yoʔpe-śoka-mą-ta
begin-swim-REP-3.II
So the scorpion climbed up on his back, and the fox began to swim.
Yąkoʔ
yąki-oʔ
river-GEN
ceʔloʔ
ceʔla-oʔ
middle-GEN
moʔ
moʔ
at
śeʔ
śeʔ
however
canę
canę
suddenly
twolateʔ
twolata-eʔ
scorpion-ERG
saląhcaloʔkta.
salą-hca-loʔ-kta
stab-towards-EVID-3>3.II
But halfway across the river, the scorpion suddenly stung him.
Hiwahkeʔ
hiwahka-eʔ
poison-ERG
cmę
cmę
CIRC
kwitoʔ
kwita-oʔ
OBV.II.SG-GEN
kwaco
kwaco-Ø
blood-ABS
kaćahraloʔksekiʔ,
kaćah-ra-loʔ-kse-kiʔ
be_stained-CAUS-EVID-3>3.VII-PROG
As the poison was contaminating his blood,
cmeskwiʔ
cmeskwi-eʔ
fox-ERG
ekmeno
e-kmeno-Ø
3SG.POSS-head-ABS
twolata
twolata-Ø
scorpion-ABS
knokihcamąkta
k-noki-hca-mą-kta
LAT-turn_around-towards-REP-3>3.II
ca
ca
and
mahkmehpamąkta,
mahkmehpa-mą-kta
scold-REP-3>3.II
the fox turned his head to the scorpion and scolded him,
"Wile
wile
why
EMPH
rasiʔtahka
ra=siʔ=tahka-Ø
that=bad=effort-ABS
taʔksemo?"
tah-ʔo-kse-mo
do-DIR-3>3.VII-CPL
"Why did you do such a stupid thing?"
"Ta
ta-Ø
2SG-ABS
caca
caca
also
kohpco
kohpco
accordingly
ćohe
ćohe-Ø
water-ABS
twoleraʔćesseʔi!"
twe-ole-ra-ʔo-ćesse-ʔi
LOC-die-CAUS-DIR-2SG>3.VII-IRR
"Now you will die in the water, too!"


"Nehi,
nehi
alas
yecąńąpaʔǫcǫńe,"
yecą-yąpa-ʔo-ɴce-ǫńe
stop-ABIL-DIR-1SG>3.VII-NEG.CPL
hanimąkse
hani-mą-kse
answer-REP-3>3.VII
twolateʔ.
twolata-eʔ
scorpion-ERG
"Alas, I couldn't prevent it," answered the scorpion.
"Napihkamęʔńeʔce."
na-pihka-mę-ʔyV-ʔo-se
1SG.POSS-be_naturally-VN-be-DIR-3.VII
"It's my nature."

(Source: Star Trek Voyager, season 3 episode 26: "Scorpion, Part One")

The audacious he-goat

Polpaćoʔnala.

Cekaśę pahmąma natanǫʔ nene. Ćoʔnaleʔ kwe canę yecąmąkwa, polpayateʔ ca śeśi sacemąkse: "He! Ta cą cpopewecekaʔyayata! Nańępotahkiʔkmǫʔ oma nahaha taho mekćętwiʔćese. Mahńǫʔ lena kwińiyata. Ćiyeʔǫce cą nayaśitahmę!"

Aśę yeyapomiloʔwa yoʔpkahkwapǫmaʔma: "Wile ćeyaśęmę ćiyećessewi? Naʔińe kwiną menapćessehma. Cą peńehcaćesseʔi!"

– "Ćińe? Noʔ poʔmi yeyaćkaćesseyeʔi? Ćińe koćaʔǫcǫńe. Śeśi ta cpeńeʔǫcmo: 'Ćiyeʔǫce cą nayaśitahmę!' Wiśi ćehanimęʔńesewi?"

– "Śeśi cą nahanimęʔńese!" sacepǫkse aśęʔ, ca kwińǫ wekmahkaʔyaloʔkńǫ ośśaćehcaloʔkńǫʔma yahoʔ psanǫ mekwesaʔcoyakńǫ hą yaheʔ ćoʔnaloʔ ekmeno.

Yąkoʔ moʔ tatka ektahmomǫʔ oma, polpaćoʔnaloʔ ekmeneʔ canę śeśi sacepǫkse: "Kohpco... somoloʔtahwi?"

Interlinear gloss

Polpaćoʔnala.
polpa=ćoʔna-la-Ø
loud=goat-MALE-ABS
The audacious he-goat.


Cekaśę
cek=aśę-Ø
beautiful=woman-ABS
pahmąma
paho-mą-ma
walk-REP-3.I
natanǫʔ
natanǫ-oʔ
bridge-GEN
nene.
nene
across
A beautiful woman was walking across a bridge.
Ćoʔnaleʔ
ćoʔna-la-eʔ
goat-MALE-ERG
kwe
kwe
but
canę
canę
suddenly
yecąmąkwa,
yecą-mą-kwa
stop-REP-3>3.I
polpayateʔ
polpa=yata-eʔ
loud=PROX.II.SG-ERG
ca
ca
and
śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
sacemąkse:
sace-mą-kse
say-REP-3>3.VII
But suddenly a he-goat stopped her, and the audacious one said this:
"He!
he
oh
Ta
ta-Ø
2SG-ABS
EMPH
cpopewecekaʔyayata!"
cpo=pewe=cek=ʔyV-ya-tah
very=graceful=beautiful=be-VIS-2SG
"Oh! You are so very graceful and beautiful!"
"Nańępotahkiʔkmǫʔ
na-ńępo-tah-kiʔk-mę-oʔ
1SG.POSS-watch-2SG-PROG-VN-GEN
oma
oma
with
nahaha
na-ha~ha-Ø
1SG.POSS-PL~eye-ABS
taho
taho-Ø
joy-ABS
mekćętwiʔćese."
mek=ćę=twi-ʔo-će-se
INSTR=full=become-DIR-3.V-3.VII
"With my seeing you, my eyes become filled with joy."
"Mahńǫʔ
mahńę-oʔ
moon-GEN
lena
lena
as
kwińiyata."
kwińi-ya-tah
shine-VIS-2SG
"You are magnificent like the moon."
"Ćiyeʔǫce
ćiye-ʔo-ɴce
wish-DIR-1SG>3.VII
EMPH
nayaśitahmę!"
na-yaśi-tah-mę-Ø
1SG.POSS-marry-2SG-VN-ABS
"I wish for my marrying you!"


Aśę
aśę-Ø
woman-ABS
yeyapomiloʔwa
yeya-<pomi>-loʔ-wa
hear-<word>-EVID-3.I
yoʔpkahkwapǫmaʔma:
yoʔpe-kahkwa-pǫ-ma=ʔma
begin-laugh-SENS-3.I=and
The woman heard these words and began to laugh:
"Wile
wile
why
ćeyaśęmę
će-yaśi-ɴ-mę-Ø
2SG.POSS-marry-1SG-VN-ABS
ćiyećessewi?"
ćiye-ćesse-wi
wish-2SG>3.VII-Q
"Why do you wish for your marrying me?"
"Naʔińe
na-ińe-Ø
1SG.POSS-name-ABS
kwiną
kwiną
even
menapćessehma."
mena-p-ćesse-hma
know-ASS-2SG>3.VII-NEG
"You don't even know my name."
"Cą
EMPH
peńehcaćesseʔi!"
peńe-hca-ćesse-ʔi
tell-towards-2SG>3.VII-IRR
"Tell it to me!"


"Ćińe?"
će-ińe-Ø
2SG.POSS-name-ABS
"Your name?"
"Noʔ
na-oʔ
1SG-GEN
poʔmi
po~pomi-Ø
PL~word-ABS
yeyaćkaćesseyeʔi?"
yeya-ćka-ćesse-ye-ʔi
hear-DUR-2SG>3.VII-NEG-IRR
"Didn't you listen to my words?"
"Ćińe
će-ińe-Ø
2SG.POSS-name-ABS
koćaʔǫcǫńe."
koća-ʔo-ɴce-ǫńe
ask-DIR-1SG>3.VII-CPL:NEG
"I have not asked for your name."
"Śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
ta
ta-Ø
2SG-ABS
cpeńeʔǫcmo:
c-peńe-ʔo-ɴce-mo
BEN-tell-DIR-1SG>3.VII-CPL
'Ćiyeʔǫce
ćiye-ʔo-ɴce
wish-DIR-1SG>3.VII
EMPH
nayaśitahmę!'"
na-yaśi-tah-mę-Ø
1SG.POSS-marry-2SG-VN-ABS
"I have told you this for your benefit: 'I wish for my marrying you!'"
"Wiśi
wiśi-Ø
what.VII-ABS
ćehanimęʔńesewi?"
će-hani-mę-ʔyV-se-wi
2SG.POSS-answer-VN-be-3.VII-Q
"What is your answer?"


"Śeśi
śeśi-Ø
this.VII-ABS
EMPH
nahanimęʔńese!"
na-hani-mę-ʔyV-se
1SG.POSS-answer-VN-be-3.VII
sacepǫkse
sace-pǫ-kse
say-SENS-3>3.VII
aśęʔ,
aśę-eʔ
woman-ERG
"This is my answer!" said the woman,
ca
ca
and
kwińǫ
kwińǫ-Ø
OBV.III.SG-ABS
wekmahkaʔyaloʔkńǫ
wek=mahka=ʔyV-loʔk-ńǫ
quick=sharp=be-EVID-3.III
ośśaćehcaloʔkńǫʔma
ośśa-<ćehca>-loʔk-ńǫ=ʔma
kill-<life>-EVID-3.III=and
yahoʔ
yaho-oʔ
PROX.I.SG-GEN
psanǫ
psanǫ-Ø
knife-ABS
and with her knife, which was quick and sharp and life-killing,
mekwesaʔcoyakńǫ
mek-hesa-ʔco-ya-kńǫ
INSTR-cut-away-VIS-3>3.III
then
yaheʔ
yaho-eʔ
PROX.I.SG-ERG
ćoʔnaloʔ
ćoʔna-la-oʔ
goat-MALE-GEN
ekmeno.
e-kmeno-Ø
3SG.POSS-head-ABS
she cut off the head of the he-goat.
Yąkoʔ
yąki-oʔ
river-GEN
moʔ
moʔ
at
tatka
ta~taka-Ø
PL~grass-ABS
ektahmomǫʔ
e-k-tahmo-mę-oʔ
3SG.POSS-LAT-fall-VN-GEN
oma,
oma
with
As it was falling into the grass near the river,
polpaćoʔnaloʔ
polpa=ćoʔna-la-oʔ
loud=goat-MALE-GEN
ekmeneʔ
e-kmeno-eʔ
3SG.POSS-head-ERG
canę
canę
suddenly
śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
sacepǫkse:
sace-pǫ-kse
say-SENS-3>3.VII
suddenly the head of the audacious he-goat said:
"Kohpco...
kohpco
accordingly
somoloʔtahwi?"
somo-loʔ-tah-wi
agree-EVID-2SG-Q
"That means... you agree?"

(Written on Apr 9, 2011 as part of the LCC4 Relay. Translated from Carsten Becker's Ayeri.)

The rocks, the blackbird, and the mouse

Śita kehka weyoʔ ehipę twemoʔćkamątase. Takwateʔ kehkeʔ yelta peńehcmąkta: "Pśikwe weyoʔ emanǫʔ tewi tma twesąʔćkakwekse, tkekera cą ćosąhcaʔǫce." - "Yǫco cańe menaloʔknęceʔi," hanimąkse śiro kehkeʔ.

Ćma śeʔ twehakwaćkaloʔwase kąʔęta komąʔma. Yeyapomiloʔkta kwakwiʔ kekehka, śeśi ca kohpco cakwe cwoʔlahcapǫkta: "Seʔ kwe cmę weyoʔ emanǫʔ tewi cahma kyehcayąpaʔnęceʔi. Tma kyehcanęceʔi, pahpątanęceʔi, tkwe ca ceńopahnętąʔi. Pśikwe cohenęcǫʔi kekera hą cą tkwe cpeńenętąʔi, pśikwe ikweʔątwissemǫʔ kǫpe." Kekehka somoloʔta, ca yeʔcoloʔwa hą kąʔęta komąʔma.

Yocǫtomoʔ kwoco eńoranąhcayaho kąʔęta. "Weyoʔ emanǫʔ tewi cahma ktanąʔǫcmo, ca ńępoʔǫcmo ciʔyąki lǫhiʔnaʔma, caca hą twileʔkakahpa." Takwaro kehkeʔ śeśi sacepǫkse: "Nehi, rapśikwe cą ćeltahcayąʔkwenęceʔi!" - "Yǫco cańe ćawiloʔknąʔi koʔ," hanimąkse śiro kehkeʔ.

Ląćeyeśoʔ kwoco eńopahcayaho komą. "Weyoʔ emanǫʔ tewi cahma kpahoʔǫcmo, ca coheʔǫcmo śekmǫ tąctakcǫ tąckikihpo tąćoyonayękwi." Takwaro kehkeʔ śeśi sacepǫkse: "Yekwe, rapśikwe cą koʔ ćeltaćiʔnęcihma!" - "Kąta hayehco ćawiʔną cą," hanimąkse śiro kehkeʔ.

Interlinear gloss

Śita
śi-ta-Ø
two-CL.II-ABS
kehka
kehka-Ø
rock-ABS
weyoʔ
weye-oʔ
hill-GEN
ehipę
e-hipę-Ø
3SG.POSS-shoulder-ABS
twemoʔćkamątase.
twe-moʔ-ćka-mą-ta-se
LOC-at-DUR-REP-3.II-3.VII
Two rocks were located at the shoulder of a hill.
Takwateʔ
takwa-ta-eʔ
one-CL.II-ERG
kehkeʔ
kehka-eʔ
rock-ERG
yelta
yel-ta-Ø
other=CL.II-ABS
peńehcmąkta:
peńe-hca-mą-kta
tell-towards-REP-3>3.II
One rock said to the other one:
"Pśikwe
pśikwe-Ø
OBV.VII.PL-ABS
weyoʔ
weye-oʔ
hill-GEN
emanǫʔ
e-maną-oʔ
3SG.POSS-nose-GEN
tewi
tewi
behind
tma
tma-Ø
there-ABS
twesąʔćkakwekse,"
twe-sąʔ-ćka-kwe-kse
LOC-in-DUR-ASS-3>3.VII
"Those things which I assume to be located in the area behind the nose of the hill,"
"tkekera
r=ke~kera-Ø
that=PL~item-ABS
EMPH
ćosąhcaʔǫce."
ćosą-hca-ʔo-ɴce
be_curious-towards-DIR-1SG>3.VII
"I am curious about them."
"Yǫco
yǫco
unfortunately
cańe
cańe
never
menaloʔknęceʔi,"
mena-loʔ-nęce-ʔi
know-EVID-1PL>3.VII-IRR
hanimąkse
hani-mą-kse
respond-REP-3>3.VII
śiro
śi-ro
two-ORD
kehkeʔ.
kehka-eʔ
rock-ERG
"Unfortunately, we will never know," answered the second rock.


Ćma
ś=ma-Ø
this=place-ABS
śeʔ
śeʔ
however
twehakwaćkaloʔwase
twe-hakwa-ćka-loʔ-wa-se
LOC-nearby-DUR-EVID-3.I-3.VII
kąʔęta
kąʔęta-Ø
blackbird-ABS
komąʔma.
komą-Ø=ʔma
mouse-ABS=and
However, a blackbird and a mouse were nearby.
Yeyapomiloʔkta
yeya-<pomi>-loʔ-kta
hear-<word>-EVID-3>3.II
kwakwiʔ
kwakwe-eʔ
OBV.I.PL-ERG
kekehka,
ke~kehka-Ø
PL~rock-ABS
They heard the words of the rocks, (lit. 'they word-heard the rocks')
śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
ca
ca
and
kohpco
kohpco
accordingly
cakwe
cakwe-Ø
PROX.II.PL-ABS
cwoʔlahcapǫkta:
c-woʔla-hca-pǫ-kta
BEN-come_up_with-towards-SENS-3>3.II
and they suggested this for their benefit:
"Seʔ
sa-eʔ
1PL-ERG
kwe
kwe
but
cmę
cmę
CIRC
weyoʔ
weye-oʔ
hill-GEN
emanǫʔ
e-maną-oʔ
3SG.POSS-nose-GEN
tewi
tewi
behind
cahma
cahma-Ø
land-ABS
kyehcayąpaʔnęceʔi."
k-ye-hca-yąpa-ʔo-nęce-ʔi
LAT-go-towards-ABIL-DIR-1PL>3.VII-IRR
"But we can go to the land behind the nose of the hill."
"Tma
tma-Ø
there-ABS
kyehcanęceʔi,
k-ye-hca-nęce-ʔi
LAT-go-towards-1PL>3.VII-IRR
pahpątanęceʔi,
pahpąta-nęce-ʔi
explore-1PL>3.VII-IRR
tkwe
tkwe-Ø
2PL-ABS
ca
ca
and
ceńopahnętąʔi."
c-eńopaho-nętąh-ʔi
BEN-return-1PL>2PL-IRR
"We will go there, we will explore it, and we will come back to you."
"Pśikwe
pśikwe-Ø
OBV.VII.PL-ABS
cohenęcǫʔi
cohe-nęce-ǫʔi
discover-1PL>3.VII-CPL:IRR
kekera
ke~kera-Ø
PL~item-ABS
then
EMPH
tkwe
tkwe-Ø
2PL-ABS
cpeńenętąʔi,"
c-peńe-nętąh-ʔi
BEN-tell-1PL>2PL-IRR
"And then we will tell you what we have discovered,"
"pśikwe
pśikwe-Ø
OBV.VII.PL-ABS
ikweʔątwissemǫʔ
ik-weʔą-twih-se-mę-oʔ
2PL.POSS-familiar-become-3.VII-VN-GEN
kǫpe."
kǫpe
towards
"so that you become familiar with those things."
Kekehka
ke~kehka-Ø
PL~rock-ABS
somoloʔta,
somo-loʔ-ta
agree-EVID-3.II
ca
ca
and
yeʔcoloʔwa
ye-ʔco-loʔ-wa
go-away-EVID-3.I
then
kąʔęta
kąʔęta-Ø
blackbird-ABS
komąʔma.
komą-Ø=ʔma
mouse-ABS=and
The rocks agreed, and the blackbird and the mouse went away.


Yocǫtomoʔ
yocǫ=tomo-oʔ
early=period-GEN
kwoco
kwoco
after
eńoranąhcayaho
eńo-raną-hca-ya-ho
again-fly-towards-VIS-3.I
kąʔęta.
kąʔęta-Ø
blackbird-ABS
After a short while, the blackbird returned.
"Weyoʔ
weye-oʔ
hill-GEN
emanǫʔ
e-maną-oʔ
3SG.POSS-nose-GEN
tewi
tewi
behind
cahma
cahma-Ø
land-ABS
ktanąʔǫcmo,"
k-raną-ʔo-ɴce-mo
LAT-fly-DIR-1SG>3.VII-CPL
"I have flown to the land behind the nose of the hill,"
"ca
ca
and
ńępoʔǫcmo
ńępo-ʔo-ɴce-mo
observe-DIR-1SG>3.VII-CPL
ciʔyąki
ciʔ=yąki-Ø
wide=river-ABS
lǫhiʔnaʔma,
lǫ=hiʔna-Ø=ʔma
green=valley-ABS=and
caca
caca
also
then
twileʔkakahpa."
twi=leʔ=ka~kahpa-Ø
some=tall=PL~tree-ABS
"and I have observed a wide river and a green valley, and also some tall trees."
Takwaro
takwa-ro
one-ORD
kehkeʔ
kehka-eʔ
rock-ERG
śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
sacepǫkse:
sace-pǫ-kse
say-SENS-3>3.VII
The first rock said this:
"Nehi,
nehi
alas
rapśikwe
ra=pśikwe-Ø
that=OBV.VII.PL-ABS
EMPH
ćeltahcayąʔkwenęceʔi!"
ćelta-hca-yąpa-kwe-nęce-ʔi
see-towards-ABIL-ASS-1PL>3.VII-IRR
"Alas, if only we could see those things!"
"Yǫco
yǫco
unfortunately
cańe
cańe
never
ćawiloʔknąʔi
ćawi-loʔk-ną-ʔi
be_happy-EVID-1PL-IRR
koʔ,"
koʔ
indeed
hanimąkse
hani-mą-kse
respond-REP-3>3.VII
śiro
śi-ro
two-ORD
kehkeʔ.
kehka-eʔ
rock-ERG
"Unfortunately, we will never be happy at all," answered the second rock.


Ląćeyeśoʔ
ląc=ye~yeśe-oʔ
many=PL~days-GEN
kwoco
kwoco
after
eńopahcayaho
eńo-paho-hca-ya-ho
again-walk-towards-VIS-3.I
caca
caca
also
komą.
komą-Ø
mouse-ABS
After many days, the mouse also returned.
"Weyoʔ
weye-oʔ
hill-GEN
emanǫʔ
e-maną-oʔ
3SG.POSS-nose-GEN
tewi
tewi
behind
cahma
cahma-Ø
land-ABS
kpahoʔǫcmo,"
k-paho-ʔo-ɴce-mo
LAT-walk-DIR-1SG>3.VII-CPL
"I have walked to the land behind the nose of the hill,"
"ca
ca
and
coheʔǫcmo
cohe-ʔo-ɴce-mo
discover-DIR-1SG>3.VII-CPL
śekmǫ
śekmǫ
only
tąctakcǫ
tąc=taka-cǫ-Ø
same=grass-COLL-ABS
tąckikihpo
tąc=ki~kihpo-Ø
same=PL~worm-ABS
tąćoyonayękwi."
tąc=yo~yonayękwi-Ø
same=PL~beetle-ABS
"and I have found nothing but the same grass and worms and beetles."
Takwaro
takwa-ro
one-ORD
kehkeʔ
kehka-eʔ
rock-ERG
śeśi
śeśi-Ø
this.VII.SG-ABS
sacepǫkse:
sace-pǫ-kse
say-SENS-3>3.VII
The first rock said this:
"Yekwe,
yekwe
but_not
rapśikwe
ra=pśikwe-Ø
that=OBV.VII.PL-ABS
EMPH
koʔ
koʔ
indeed
ćeltaćiʔnęcihma!"
ćelta-ći-ʔo-nęce-ihma
see-OPT-DIR-1PL>3.VII-NEG
"Oh no, we really do not want to see those things!"
"Kąta
kąta
now
hayehco
hayehco
always
ćawiʔną
ćawi-ʔo-ną
be_happy-DIR-1PL
cą,"
EMPH
hanimąkse
hani-mą-kse
respond-REP-3>3.VII
śiro
śi-ro
two-ORD
kehkeʔ.
kehka-eʔ
rock-ERG
"Now we will always be happy," answered the second rock.

(Written on May 21, 2012 as part of Conlang Relay 19. Translated from John Quijada's Ithkuil.)

The return of the rain

Kwahoʔ eʔeńopahmę.

Ckǫmamąkwa sa mekomaćkaloʔkną, soʔ kwaco cą kwahipǫskiʔ, elaʔpaloʔkmomǫʔ otwoʔ. Ciciʔńǫʔ sąʔ cańe yolći halayahkihma, kpehkekehkeʔ ca yekiho enayakye koʔ.

Mekwesanąńǫʔi śeʔ yońǫnańoʔ yemahkahepsanǫ. Araʔyayahohma ktetęʔpi kśeśpąʔma; tahoʔ oma kehće ćawińęsaśętayaho, eńo ca halayata pewepoʔma.

Ńęso tǫ śeśkwe ćoʔnaʔnęce ćkasco, śkakwaha eńopahpǫse.

Interlinear gloss

Kwahoʔ
kwaha-oʔ
rain-GEN
eʔeńopahmę.
e-eńopaho-mę-Ø
3SG.POSS-return-VN-ABS
The return of the rain.


Ckǫmamąkwa
ckǫ=ma~mąkwa-Ø
severe=PL~sorrow-ABS
sa
sa-Ø
1PL-ABS
mekomaćkaloʔkną,
mek-oma-ćka-loʔ-kną
INSTR-with-DUR-EVID-3>1PL
Severe sorrows sat with us,
soʔ
sa-oʔ
1PL-GEN
kwaco
kwaco-Ø
strength-ABS
EMPH
kwahipǫskiʔ,
kwahi-pǫ-se-kiʔ
be.lost-SENS-3.VII-PROG
our strength was getting lost,
elaʔpaloʔkmomǫʔ
e-laʔpa-loʔk-mo-mę-oʔ
3SG.POSS-steal-EVID-CPL-VN-GEN
otwoʔ.
otwoʔ
like
as if it had been stolen.
Ciciʔńǫʔ
ci~ciʔńę-oʔ
PL~plain-GEN
sąʔ
sąʔ
at
cańe
cańe
NEG:EMPH
yolći
yolći-Ø
millet-ABS
halayahkihma,
hala-ya-hke-ihma
grow-VIS-3.IV-NEG
On the plains, the millet failed to grow,
kpehkekehkeʔ
kpeh=ke~kehka-eʔ
dry=PL~rock-ERG
ca
ca
and
yekiho
ye=kiho-Ø
no=drop-ABS
enayakye
ena-ya-kye
give-VIS-3>3.VI
koʔ.
koʔ
indeed
and the dry rocks did not yield any drop of water.
Mekwesanąńǫʔi
mek-hesa-ną-ńǫ-ʔi
INSTR-cut-1PL-3.III-IRR
śeʔ
śeʔ
however
yońǫnańoʔ
yo~yǫnańa-oʔ
PL~demon-GEN
yemahkahepsanǫ.
ye=mahka=he~psanǫ-Ø
no=sharp=PL~knife-ABS
However, we were not cut by the demons' sharp knives.
Araʔyayahohma
araʔya-ya-ho-hma
worry-VIS-3.I-NEG
ktetęʔpi
k-te~tęʔpi-Ø
1PL.POSS-PL~daughter-ABS
kśeśpąʔma;
k-śe~śepą-Ø=ʔma
1PL.POSS-PL~son-ABS=and
Our daughters and sons were not afraid;
tahoʔ
taho-oʔ
joy-GEN
oma
oma
with
kehće
kehće
instead
ćawińęsaśętayaho,
ćawi=ńęsa=śęta-ya-ho
smile=dance=sing-VIS-3.I
with joy instead they laughed and danced and sang,
eńo
eńo
again
ca
ca
and
halayata
hala-ya-ta
grow-VIS-3.II
pewepoʔma.
pewe=po~poma-Ø
graceful=PL~flower-ABS
and graceful flowers grew once more.
Ńęso
ńęso
finally
because
śeśkwe
śeśkwe-Ø
this.VII.PL-ABS
ćoʔnaʔnęce
ćoʔna-ʔo-nęce
wait-DIR-1PL>3.VII
ćkasco,
ćkasco
welcomingly
śkakwaha
śe=ka~kwaha
this=PL~rain
eńopahpǫse.
eńopaho-pǫ-se
return-SENS-3.VII
Because at last those we had been eagerly waiting for, the rains, returned.

(Inspired by this intermediate result of Conlang Relay 9)

Fire and water

Yoʔpco, ćmącanakehkala ohńǫhą nąʔǫ kśeʔtahcayayese. Ońotwihyayekiʔ pǫkmǫ, ćocwo śeʔ kwiśe kceʔpątahcaloʔyesemo. Canakehkaloʔ koheʔ hinahoso waʔąńakse nenehpayakse tahoyakseʔma, nąʔǫʔ ceʔla ca kahmo kohńǫhcayakse cą. Śeye canaćkayaye yąkiʔ lącńąśkekehka eniyakta, komąnaʔkse hą śeyeʔ mohoʔ sąʔ kokohta poʔęńąpakńǫʔi yaśe. Ćohe kąta kwekwoʔyayaye canakehkaloʔ eʔilcahpnąʔǫhcmǫʔ oma, ca halayaye soʔnayayeʔma, kwekwoloʔksekiʔ cą nąʔǫ. Kwekwoʔyaćohmǫʔ sąkma polpasisimę yeyapǫnęckiʔ, mǫńiʔ cmę raśi tockana kokmęhcpǫkse.

Ćohe kohpco yoćkęʔcoloʔksemo. Kwoye otwaćkacecayaye ńąśćęco mętka kelępoloʔyemo. Kńąćohoʔ epątaʔcomomǫʔ oma, yeraloʔkse taholoʔkseʔma hinahoso. Pahohcakweyeʔi cą ckǫmińi, yayeʔ ćma kokmęćoheʔcoyąpakseʔi nąʔǫʔ moʔ raśi senąńasemo ońotwisǫʔ kǫpe.

Interlinear gloss

Yoʔpco,
yoʔpe-co
begin-ADV
ćmącanakehkala
ćmą=cana-kehkala-Ø
liquid=be_on_fire-stone-ABS
ohńǫhą
ohńǫ-hą
roll-MANNER
nąʔǫ
nąʔǫ-Ø
lake-ABS
kśeʔtahcayayese.
k-śeʔta-hca-ya-ye-se
LAT-flow-towards-VIS-3.VI-3.VII
At first, the liquid burning stone quickly flowed towards the lake.
Ońotwihyayekiʔ
ońo-twih-ya-ye-kiʔ
solid-become-VIS-3.VI-PROG
pǫkmǫ,
pǫkmǫ
gradually
ćocwo
ćocwo
soon
śeʔ
śeʔ
however
kwiśe
kwiśe-Ø
OBV.VII-ABS
kceʔpątahcaloʔyesemo.
k-ceʔ-pąta-hca-loʔ-ye-se-mo
LAT-sufficient-approach-towards-EVID-3.VI-3.VII-CPL
It was gradually becoming solid; however, soon it had approached it sufficiently.
Canakehkaloʔ
cana-kehkala-oʔ
be_on_fire-stone-GEN
koheʔ
koha-eʔ
wave-ERG
hinahoso
hinahoso-Ø
shore-ABS
waʔąńakse
waʔą-ya-kse
collide-VIS-3>3.VII
nenehpayakse
nenehpa-ya-kse
go_across-VIS-3>3.VII
tahoyakseʔma,
taho-ya-kse=ʔma
change-VIS-3>3.VII=and
A wave of burning stone touched and crossed and changed the shore,
nąʔǫʔ
nąʔǫ-oʔ
lake-GEN
ceʔla
ceʔla-Ø
middle-ABS
ca
ca
and
kahmo
kahmo
almost
kohńǫhcayakse
k-ohńǫ-hca-ya-kse
LAT-roll-towards-VIS-3>3.VII
cą.
EMPH
and it almost reached the middle of the lake.
Śeye
śeye-Ø
this.VI.SG-ABS
canaćkayaye
cana-ćka-ya-ye
be_on_fire-DUR-VIS-3.VI
yąkiʔ
yąki-eʔ
river-ERG
lącńąśkekehka
ląc=ńąś=ke~kehka-Ø
many=large=PL~rock-ABS
eniyakta,
eni-ya-kta
be_equipped_with-VIS-3>3.II
The burning river was filled with many large rocks,
komąnaʔkse
komą-na-ʔo-kse
fear-CAUS-DIR-3>3.VII
next
śeyeʔ
śeye-eʔ
this.VI.SG-ERG
mohoʔ
moha-oʔ
harbor-GEN
sąʔ
sąʔ
in
kokohta
ko~kohta-Ø
PL~boat-ABS
poʔęńąpakńǫʔi
poʔę-yąpa-kńǫ-ʔi
destroy-ABIL-3>3.III-IRR
yaśe.
yaśe-Ø
PROX.VII.SG-ABS
and it caused fear that it might destroy the boats in the harbor.
Ćohe
ćohe-Ø
water-ABS
kąta
kąta
instantly
kwekwoʔyayaye
kwekwoʔya-ya-ye
boil-VIS-3.VI
canakehkaloʔ
cana-kehkala-oʔ
be_on_fire-stone-GEN
eʔilcahpnąʔǫhcmǫʔ
e-ilcahpa-<nąʔǫ>-hca-mę-oʔ
3SG.POSS-touch-<lake>-towards-VN-GEN
oma,
oma
with
The water instantly boiled when the burning stone touched the lake,
ca
ca
and
halayaye
hala-ya-ye
swell-VIS-3.VI
soʔnayayeʔma,
soʔna-ya-ye=ʔma
enlarge-VIS-3.VI=and
kwekwoloʔksekiʔ
kwekwo-loʔk-se-kiʔ
cook-EVID-3.VII-PROG
EMPH
nąʔǫ.
nąʔǫ-Ø
lake-ABS
and it swelled and became enlarged, for the lake was cooking.
Kwekwoʔyaćohmǫʔ
kwekwoʔya-<ćohe>-mę-oʔ
boil-<water>-VN-GEN
sąkma
sąkma
made_of
polpasisimę
polpa=sisi-mę-Ø
loud=hiss-VN-ABS
yeyapǫnęckiʔ,
yeya-pǫ-nęce-kiʔ
hear-SENS-1PL>3.VII-PROG
We were hearing a loud hissing noise from the water-boiling,
mǫńiʔ
mi~mińi-eʔ
PL~wind-ERG
cmę
cmę
CIRC
raśi
raśi-Ø
that.VII.SG-ABS
tockana
tockana-Ø
village-ABS
kokmęhcpǫkse.
k-okmę-hca-pǫ-kse
LAT-carry-towards-SENS-3>3.VII
as the winds carried that noise towards the village.


Ćohe
ćohe-Ø
water-ABS
kohpco
kohpco
as_a_result
yoćkęʔcoloʔksemo.
yoćkę-ʔco-loʔk-se-mo
scatter-away-EVID-3.VII-CPL
Now the water is scattered.
Kwoye
kwoye-Ø
OBV.VI.SG-ABS
otwaćkacecayaye
otwa-ćka-<ceca>-ya-ye
similar-DUR-<smoke>-VIS-3.VI
ńąśćęco
ńąś=ćęco-Ø
large=cloud-ABS
mętka
mętka-Ø
air-ABS
kelępoloʔyemo.
k-lępo-loʔ-ye-mo
LAT-lift-EVID-3.VI-CPL
A large cloud that resembles smoke has lifted into the air.
Kńąćohoʔ
kńą=ćohe-oʔ
thin=water-GEN
epątaʔcomomǫʔ
e-pątaʔco-mo-mę-oʔ
3SG.POSS-escape-CPL-VN-GEN
oma,
oma
with
yeraloʔkse
yera-loʔk-se
cause_to_move-EVID-3.VII
taholoʔkseʔma
taho-loʔk-se=ʔma
change-EVID-3.VII=and
hinahoso.
hinahoso-Ø
shore-ABS
As the shallow water has gone away, the shoreline has shifted and changed.
Pahohcakweyeʔi
paho-hca-kwe-ye-ʔi
walk-towards-ASS-3.VI-IRR
EMPH
ckǫmińi,
ckǫ=mińi-Ø
severe=wind-ABS
yayeʔ
yaye-eʔ
PROX.VI.SG-ERG
ćma
śe=ma-Ø
this=place-ABS
kokmęćoheʔcoyąpakseʔi
k-okmę-<ćohe>-ʔco-yąpa-kse-ʔi
LAT-carry-<water>-away-ABIL-3>3.VII-IRR
If a strong storm would arrive, you would think it would be able to carry the water away from here,
nąʔǫʔ
nąʔǫ-oʔ
lake-GEN
moʔ
moʔ
on
raśi
raśi-Ø
that.VI.SG-ABS
senąńasemo
seną-ya-se-mo
freeze-VIS-3.VII-CPL
ońotwisǫʔ
ońo=twisǫ-oʔ
solid=snow-GEN
kǫpe.
kǫpe
towards
towards the frozen ice on the lake.

(Written on Jul 17, 2011 as part of the 5th Conlingual Telephone. Translated from Nortaneous' Kannow.)

A dialogue

"Raheʔ ęńecąmę ćiyemąkse yeńaʔ, wile caca kwiśe ćiyemąkse, yaśe ćosąhcaʔǫce."

– "Wile cą? Ęnońǫmę tǫ menaʔnęceyeʔi, menaloʔkseyeʔi roʔ yeheʔ. Menakwekseyeʔi kehće kohpco yeheʔ ęnońǫʔimę, wile kwiną ępoʔwarosemę raheʔ ońotahloʔksekiʔkwi?"

Interlinear gloss

"Raheʔ
raho-eʔ
that.I.SG-ERG
ęńecąmę
ę-yecą-mę-Ø
1PC-stop-VN-ABS
ćiyemąkse
ćiye-mą-kse
wish-REP-3>3.VII
yeńaʔ,
yeńaʔ-Ø
person-ABS
"The person who is said to wish that we be stopped,
wile
wile
why
caca
caca
moreover
kwiśe
kwiśe-Ø
OBV.VII.SG-ABS
ćiyemąkse,
ćiye-mą-kse
wish-REP-3>3.VII
and moreover, why he is said to wish so,
yaśe
yaśe-Ø
PROX.VII.SG-ABS
ćosąhcaʔǫce."
ćosą-hca-ʔo-ɴce
be_curious-towards-DIR-1SG>3.VII
this I am curious about."


"Wile
wile
why
cą?
EMPH
"Why indeed?
Ęnońǫmę
ę-lońǫ-mę-Ø
1PC-act-VN-ABS
because
menaʔnęceyeʔi,
mena-ʔo-nęce-ye-ʔi
know-DIR-1PL>3.VII-NEG-IRR
menaloʔkseyeʔi
mena-loʔ-kse-ye-ʔi
know-EVID-3>3.VII-NEG-IRR
roʔ
roʔ
therefore
yeheʔ.
yeho-eʔ
none.I-ERG
Because in case we ourselves do not know our actions, then obviously noone knows them.
Menakwekseyeʔi
mena-kwe-kse-ye-ʔi
know-ASS-3>3.VII-NEG-IRR
kehće
kehće
instead
kohpco
kohpco
accordingly
yeheʔ
yeho-eʔ
none.I-ERG
ęnońǫʔimę,
ę-lońǫ-ʔi-mę-Ø
1PC-act-IRR-VN-ABS
Instead, if we assume that accordingly noone can know our future actions,
wile
wile
why
kwiną
kwiną
even
ępoʔwarosemę
ę-poʔwaro-se-mę-Ø
1PC-abandon-3.VII-VN-ABS
raheʔ
raho-eʔ
that.I.SG-ERG
ońotahloʔksekiʔkwi?"
ońotah-loʔ-kse-kiʔk-wi
be_determined-EVID-3>3.VII-PROG-Q
why then is that one so obviously determined that we abandon them?"

A tongue-twister

Hakwakakpahcǫʔ ckǫkahkya kmeʔkayahpamomǫʔ kwoco haktahkakahpoʔ kohpco kwahmomǫʔma,
kąta kcehkpehkekehkoʔ kwihkwoʔ sąkma kehće Kąʔkokwohoʔkęʔ ǫkśokmąką ckehtakweckwekńǫkiʔkwi?

[ ˌhʌkʷʌkʌˈkpɑxtsɔ̃ʔ tskɔ̃ˈkɑxkjʌ kmɛʔˈkɑjɑxˌpʌmʊˌmɔ̃ʔ ˈkʷotsʊ hʌˌktɑxkʌˈkɑxpɔʔ ˌkɔxptsʊ ˈkʷɑxmʊˌmɔ̃ʔmʌ |
ˌkɑ̃tʌ ˌktsɛxˌkpɛxkɛˈkɛxkɔʔ ˈkʷiçkʷɔʔ ˌsɑ̃kmʌ ˌkɛxtʃe ˈkɑ̃ʔkʊkʷoˌhɔʔkɛ̃ʔ ɔ̃ˈkʃokmɑ̃kɑ̃ ˈtskɛ̃xtʌˌkʷɛtskʷɛˌkɲɔ̃kiʔkʷi ]


Hakwakakpahcǫʔ
hakwa=ka~kpahcǫ-oʔ
near=PL~forest-GEN
ckǫkahkya
ckǫ=ka~kaya-Ø
serious=PL~fire-ABS
kmeʔkayahpamomǫʔ
k-mek-kayahpa-mo-mę-oʔ
3PL.POSS-INSTR-burn-CPL-VN-GEN
kwoco
kwoco
after
haktahkakahpoʔ
ha=ktah=ka~kahpa-oʔ
all=suitable=PL~tree-GEN
kohpco
kohpa-co
follow-ADV
kwahmomǫʔma,
kwahi-mo-mę-oʔ=ʔma
be_gone-CPL-VN-GEN=and
After the nearby forests have burned down in serious fires and all the suitable trees are gone as a result,
kąta
kąta
now
kcehkpehkekehkoʔ
kceh=kpeh=ke~kehka-oʔ
dirty=dry=PL~rock-GEN
kwihkwoʔ
kwihkwe-oʔ
OBV.IV.PL-GEN
sąkma
sąkma
made_of
kehće
kehće
instead
Kąʔkokwohoʔkęʔ
kąʔ=ko~kwoho-oʔ-kę-eʔ
black=PL~wolf-GEN-FEMALE-ERG
ǫkśokmąką
ǫk-śokmąką-Ø
1PL.POSS-dwelling-ABS
ckęhtakweckwekńǫkiʔkwi?
c-kęhta-<kwece>-kwe-kńǫ-kiʔk-wi
BEN-build-<pillar>-ASS-3>3.III-PROG-Q
I assume She of the Black Wolves is now building pillars for our dwelling from those dirty dry rocks instead?